ԻԻՀ-ում այսօր եղած շուրջ 400 եկեղեցիների, հուշաձանների ու պատմական կոթողների մեծ մասը բարվոք վիճակում է

Իրանի Իսլամական հանրապետությունը, որի պատմական տարածքում այսօր հաշվվում են հայկական շուրջ 400 եկեղեցիներ, հուշաձաններ ու պատմական կոթողներ` մեծամասամբ բարվոք վիճակում են:

Ըստ պատմաբան-հուշարձանագետների, ներկայումս Իրանի թեմի, պետության և ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ի հոգածությամբ հինանորգվում է գործող Թադեոս Առաքյալի վանքը, ուր ամեն տարի անցկացվում են ավանդական եռօրյա ուխտագնացություններ: Վերկականգնման փուլում են Ամարասին հար և նման Ղարաքիլիսայի վանքը, Ծոր-Ծորի և Սուրբ Ստեփանոս Նախավկայի եկեղեցիները: Իրանի կառավարության հոգածության շնորհիվ ջրասույզ լինելուց փրկվել է նաև 16-րդ դարում կառուցված Արենի եկեղեցին, որը քար առ քար տեղափոխվել և վերակառուցվել է անմատչելի բարձունքի վրա:
Սակայն ի հակադրություն վերոնշյալների` Բարդեղմեոսի վանքը վերածվել է ռազմական հենակետի: Մզկիթների, պահեստների և գոմերի են վերածվել նաև մի շարք բնակավայրում գտնվող հին հայկական եկեղեցիներ: Թերևս մխիթական վիճակում են բնակավայրերից ու ինչ որ չափով մարդկային ոտքից հեռու և անմատչելի տեղանքներում եղած կառույցները:
ԻԻՀ-ում գործող հայկական եկեղեցիներում, որոնք այսօր շատ քիչ են, հոգևորականների պակաս կա: Այդ խնդիրն այսօր փորձում է լուծել Կիլիկիո հայկական եկեղեցուն պատկանող Իրանի հայկական թեմը:
Նշենք նաև, որ ԻԻՀ-ում բարվոք վիճակում են նաև հիմնականում քրդաբնակ գյուղերին հարող հին խաչքարերով հարուստ գերեզմանները: Իրանաբնակ քրդերը մեծ ակնածանքով են վերաբերվում հատկապես Խիզան և Մոքս գավառների տարածքում պահպանվող հայկական հին սրբավայրերին` դրանք այսօր համարելով նաև իրենց սեփական ուխտատեղին: Ըստ հնագետների, քրդական մի շարք մզկիթներ ներկայումս կրում են հին հայկական ճարատապետական զարդանախշեր:
«Յուրաքանչյուր քաղաքակիթ ժողովուրդ իր դիրքերը պահպանելու համար պետք է անվթար պահի իր երկրի տարածքում գտնվող ցանկացած մշակութային ժառանություն», -մեր թղթակցին ասացին ՀՀ հուշարձանների պահպանության և վերականգնման կենտրոնի աշխատակիցները: Նրանց խոսքերով, դրա վկայությունը Երևանում Շահ-Աբասի ժամանակներից գործող պարսկական մզկիթն է, որը վերականգնվել է Հայաստանի էներգետիկ ճգնաժամի տարիներին:

Հասմիկ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• ՏՄՊՊՀ-ն դեղորայքի շուկայում հայտնաբերել է պետբյուջեին հասցված մեկուկես մլրդ դրամի վնաս
• Չինարի գյուղում բացվել է նոր խաչքարով սրբատեղի
• Առաջիկա օրերին հանրապետությունում սպասվում է կարճատև անձրև և ամպրոպ
• Սերգո Կարապետյանը՝ Արմավիրի մարզում նոր գործարանի բացման մասին
• Հոկտեմբերի 6-ին Վայոց ձորի Արենի գյուղում կանցկացվի «Գինու փառատոն» ավանդական տոնախմբությունը
• Հոկտեմբերին Արագածոտնում կգործարկվի գինեհումքի վերամշակման նոր գործարան
• Հոկտեմբերի 5-ին`«Տիեռաս դե Արմենիա» Ագարակի տարածքում կբացվի գինու նոր գործարան
• «Ծառ տնկե՞լն է հեշտ, թե՞ ունեցածը պահպանելը»
• Խաղողագործության զարգացման համար Հայաստանում առկա է մեծ ներուժ
• Հոկտեմբերի 4-ին Երևանում մեկնարկեց «Ֆրութֆուլ Արմենիա» (Fruitful Armenia) 8-րդ համաժողովը
• Մոսկվայում սպանվել է հայ գործարար
• ԲՊՏ-ի տասնօրյա ստուգումների արդյունքում արձանագրվել է շրջակա միջավայրին հասցված ավելի քան 1 մլն դրամի վնաս, պետբյուջե է մուտքագրվել 2,38 մլն դրամ գումար
• Հոկտեմբերի 4-ին Վայոց ձորի Հերմոն գյուղում կանցկացվեն «Բերքի տոնը» և «Ավանդական խոհանոց» տոնահանդեսը
• Գեղարքունիքում ստացվել է կարտոֆիլի առատ բերք
• Ֆանտանում և Ապարանում աշնանացանը թփակալել է, իսկ ՈՒրցաձորում սկսվել են ծխախոտի սերմերի հավաքման աշխատանքները
• ՀԱԷԿ-ի պլանային վերանորոգումը ՀՀ-ում մատակարարվող էլեկտրաէներգիայի վրա չի անդրադառնա
• Առաջիկայում կիրականացվի «Շուկաներ Մեղրիի տարածաշրջանի համար» ծրագիրը
• Առաջիկա օրերին օդի ջերմաստիճանը կնվազի 4-5 աստիճանով
• ՀՀ տարածքում կտեղակայվեն նոր սեյսմիկ կայաններ
• Սևանա լճի հայելու նիշը նախորդ տարվա նույն օրվա համեմատությամբ ցածր է 2 սմ-ով

Մեկնաբանություններ